Reimerswaalbuurt, Metselwerkblokken

Reimerswaalbuurt, Amsterdam, 2016-2021

De Reimerswaalbuurt is een buurt aan de rand van Amsterdam in Osdorp, grenzend aan de Ookmeerweg.
De woningen in deze buurt waaraan wij voor eigenaar Ymere gewerkt hebben bestonden uit twee bouwstromen;
De Metselwerk- en de Stucwerkblokken.
In 2015 begon Ymere met haar ‘Co-maker’ Dura Vermeer aan de voorbereiding van de renovatie van de Stucwerkblokken. Zij waren toen al een aantal jaren bezig met het voorbereiden van de renovatie van de Metselwerkblokken. Dat proces verliep zeer moeizaam. De bewoners was jaren daarvoor toegezegd dat de hele Reimerswaalbuurt zou worden gesloopt en dat er nieuwbouw voor in de plaats zou komen. De bewoners zouden mogen terugkeren. Ook de gemeente had sloop-nieuwbouw voor het gebied in gedachten waarbij de open bouwblokken vervangen zouden worden door gesloten bouwblokken.
Wat ons betreft is het een slecht uitgangspunt om het plan van Van Eesteren (1956-19620, waarvan deze blokken deel uitmaakten, zo op de schop te gooien.
De crisis van 2008, de herwaardering van het kerndoel van sociale woningbouw voor woningcoöperaties en de invoering van de verhuurdersheffing zorgden er voor dat er op korte termijn voor sloop-nieuwbouw niet voldoende budget was. Omdat er sprake was van achterstallig onderhoud en verouderde woonomstandigheden (zoals gaskachels en geisers) was een serieuze ingreep toch noodzakelijk.

In 2015 werden wij door Ymere gevraagd mee te werken aan het opnemen van de bouw- en woon-technische staat van de Stucwerk blokken en om te kijken naar mogelijke ingrepen om het treurige en verloederde uiterlijk van deze blokken te verbeteren.

Metselwerkblokken 2016-2019, 216 woningen
De Metselwerkblokken bestaan uit twee blokken met drie, en twee blokken met negen portieken van negen woningen per portiek. Alle blokken hebben vijf woonlagen. Op de begane grond is per portiek één woning gevestigd en een bergingen gang. Op de verdiepingen bevinden zich per portiek steeds twee woningen.
De woningen zijn begin jaren ‘60 in traditionele stijl (metselwerk bouwmuren, gevels en betonnen vloeren) gebouwd en werden  in de jaren ’80 gerenoveerd. De funderingen en constructie verkeerden nog in een goede staat.

In augustus 2016 vroeg Ymere ons naar het plan voor de Metselwerk blokken te kijken onder het motto ‘Zijn er kansen blijven liggen?’ Het project verliep niet naar wens. Er was een omgevingsvergunning verleend maar bewoners en Ymere ware niet gelukkig met de ingrepen, de uitstraling en de kosten.
Al snel bleek ons dat de renovatieplannen elementen bevatten waarvan het de vraag was of ze nuttig waren.
Aan de eenvoudige jaren ‘60 blokken werd een moderne vormwil, die veel geld kostte, opgelegd. Daarmee werd de originele architectuur geweld aangedaan wat geen esthetische en nauwelijks praktische voordelen opleverde.
Een simpele bezuiniging van zo’n 4 M€ op 216 woningen, aan weinig zinvolle ingrepen, was snel gemaakt.

Wij kregen vervolgens de opdracht voorstellen te doen voor het verbeteren van de woningplattegronden. Zo mogelijk door het aanbieden van keuzemogelijkheden voor de bewoners. Ook hield de opdracht in voorstellen te doen om de uitstraling van de woningen en de woonblokken te verbeteren.
De Reimerswaalbuurt was een achterstandsbuurt geworden en zag er ook zo uit. Ymere wilde de woningen verbeteren en de gemeente de openbare ruimte zodat de buurt er weer goed uit zou komen te zien.
In samenwerking met Dura-Vermeer en Ymere ontwikkelden we een renovatie plan dat in 2018 in uitvoering ging.

ingrepen
Indien mogelijk handhaven en herstellen was ons uitgangspunt. Dit gold voor de wandtegels in de plint en ook voor de stalen entree-puien. Door nieuwe postkasten te plaatsen in het dichtgezette wandvlak naast de entree (en bij de Noord Oostgevel loodrecht op het portiek) werd het mogelijk glas te plaatsen in de pui van de toegangsdeur ter bevordering van licht en doorzicht.
De kleuren werden geheel gewijzigd. Van het jaren 80 idee om alle blokken een eigen identiteit te geven door voor ieder blok een andere kleur te kiezen wilden wij terug naar een kleurenplan dat aansloot bij de uitgangspunten van de oorspronkelijke architectuur; functioneel en met nadruk op de ondergeschiktheid van de woningen en de blokken aan het grotere geheel. Alle blokken hebben nu weer dezelfde (frisse) uitstraling. Waardoor de nadruk weer ligt op herkenbaarheid van de buurt.

De woon-technische situatie werd op orde gebracht.
Daartoe werd warmte isolatie en mechanische ventilatie  aangebracht en werd centrale verwarming geïnstalleerd. Iedere woning kreeg een individuele HR ketel met op de balkons een installatiekast. De badkamers en de keukens werden geheel vernieuwd.
De bewoners kregen de keuze om de gescheiden badkamer met een aparte toilet te handhaven of om deze samen te voegen tot een grotere badkamer en in de keuken een langere wand.